ریزش گل معمولا در پی زرد شدن دُمگل اتفاق میافتد. یک گل گوجه فرنگی اندامهای نر (پرچمها) و ماده (مادگی) را همزمان در خود دارد. پرچمهای زرد اطراف مادگی متمایل به سبز در مرکز گل پیچیده شدهاند. در شرایط مساعد، گرده از پرچمها یه نوک مادگی یا کلاله چسبناک منتقل میگردند. این انتقال به یک وزش باد، تکان دست یا حشراتی مانند زنبورهای بامبل یا سایر زنبورهای بومی نیاز دارد. گل گوجه فرنگی خود گشن (خود بارور) بوده و میزان قابل توجهی خود گرده افشانی در آن اتفاق میافتد. اما با مشاهده گرده افشانی بسیار ضعیف در گلخانههایی که گرده افشانی کمکی انجام نشده، متوجه می شویم گرده به راحتی و به خودی خود از گلی دیگر به کلالهای دیگر حرکت نمیکند. ولی لرزاندن با باد یا روشهای مکانیکی میتواند موجب رها شدن گرده و پایین رفتن آن از میان لوله پرچم به سمت کلاله گردد (گل ها به صورت طبیعی به سمت پایین آویزان میباشند). بهترین حرکت جهت رها شدن گرده توسط یک زنبور با ایجاد لرزش توسط ماهیچه بالها بدون پرواز صورت میگیرد که موجب لرزش کامل گل، و همزمان چسبیدن مقداری گرده روی بدن زنبور و نهایت انتقال آن به کلاله میشود. بدون گرده افشانی، که موجب تشکیل میباشد، گل پلاسیده شده و نهایتا از بین میرود.
ریزش گل وابسته به علتهای مختلفی بوده، که معمولترین آن دما یا استرس یا هر دو میباشد.
علل محیطی:
۱- دما
دمای شدید مانند دماهای بالای روز (بیش از ۲۹ درجه سانتیگراد)، یا دماهای بالای شب (بیش از ۲۱ درجه سانتیگراد)، یا دماهای پایین شب (کمتر از ۱۳ درجه سانتیگراد) موجب ریزش گلها خواهد شد. گوجه فرنگی در دمای روز بین ۲۱ الی ۲۹ درجه سانتیگراد باشد بهترین رشد را دارد. هرچند گوجه فرنگی تحمل دماهای بالاتر را در بازه های زمانی کوتاه دارد، اما تکرار روزها و شبهایی با دماهای خارج از رنج ایده آل موجب میگردد که گیاه میوهها را سقط نموده و تمرکز خود را بر حفظ بقا بگذارد. دماهای بالای ۴۰ درجه سانتیگراد تنها طی مدت چند ساعت می تواند موجب سقط گلها گردد. اگر دمای شبانه به کمتر از ۱۳ درجه سانتیگراد یا بیشتر از ۲۱ درجه سانتیگراد، یا دمای روز به بیش از ۲۹ درجه سانتیگراد برسد، گرده ضعیف و بی دوام میگردد. عدم گرده افشانی موجب عدم باروری و ریزش گل میشود. تنظیم کنندههای شیمیایی رشد گاه میتوانند بر اثرات دمایی پایین غلبه کنند اما میوه حاصل معمولا بی دانه و بی کیفیت می باشد.
۲- رطوبت
رنج رطوبت ایده آل بین ۴۰ الی ۷۰ درصد میباشد. اگر رطوبت بیش از اندازه کم یا زیاد باشد، در رها سازی گرده و توانایی آن در چسبیدن به کلاله خلل ایجاد شده، لذا گرده افشانی اتفاق نخواهد افتاد. افتاد. اگر رطوبت بیش از اندازه پایین بود آبپاشی (مه پاشی) روی برگها طی روز صورت گیرد. این کار همزمان باعث خنک شدن گیاه و افزایش رطوبت میگردد. البته این امر در مناطقی با رطوبت بالا یا در شرایطی که بیماریهای قارچی حضور دارند توصیه نمیشود.
سایر عوامل بالقوه در ریزش گل:
۱- فقدان گرده افشانی: گوجه فرنگی جهت گرده افشانی به کمک نیاز دارد. حشرات، باد یا لرزش گلها به کمک دست جهت حمل گرده از بساک به کلاله ضروری میباشد. در شرایط آب و هوایی نامساعد معمولا حشرات گرده افشان حضور ندارند.
۲- نیتروژن: استفاده به میزان زیاد یا کم از کود نیتروژن میتواند منجر به ریزش گل گردد. میزان بیش از حد نیتروژن گیاه را به رشد رویشی تشویق نموده و از تولید گل و گرده افشانی جلوگیری کرده و منجر به تشکیل میوهای ضعیف میگردد. میزان کم نیتروژن موجب شکل گیری ساقههایی نازک شده لذا تغذیه گیاه به درستی انجام نمیشود و محصول دهی مختل میگردد.
۳- کم آبی: گوجه فرنگی ریشههایی بسیار عمیق داشته و گاه می تواند تا عمق ۱/۵ متر برسد. آبیاری کم موجب استرس و ضعیف شدن گیاه میگردد. منطقه ریشه باید در طول فصل رشد به طور دائم نمناک بوده تا بتواند سیستم ریشه ای قوی و سالم را ایجاد نماید.
۴- خسارت آفت یا بیماری: استفاده به موقع از روشهای مناسب کشت و مبارزه به موقع به محض مشاهده اولین علائم. بیماریهای قارچی مانند بوتریتیس یا لکه باکتریایی شدید معمولا میتوانند منجر به سقط گلها گردند.
۵- تشکیل میوه زیاد: وقتی یک بوته گوجه فرنگی گلهای فراوانی داشته باشد، تمامی میوههای حاصل جهت دستیابی به مواد غذایی محدود با هم به رقابت میپردازند، لذا گیاه به صورت اتومات برخی از گلها را سقط میکند؛ و به محض اینکه اولین محصول برداشت گردد، مشکل برطرف خواهد شد.
جلوگیری از ریزش گل در گوجه فرنگی:
– استفاده از ارقام مناسب منطقه کشت – تضمین گرده افشانی – استفاده از میزان مناسب عنصر نیتروژن – آبیاری کافی طی روزهایی با هوای خشک – کنترل آفات و بیماریها